Asbest Analizi

Asbest analizi yetkili firmalar tarafından işyerleri, fabrikalar, gemiler için yapılan ve tehlikeli maddenin ayrıştırılarak sökülmesi, güvenli şekilde taşınarak depolanması sürecine kadar ilerleyen teknik bir analiz yöntemidir.

Türkiye’de bu konuyla ilgili hazırlanmış ve onaylanmış olan “Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Hakkında Yönetmelik” kapsamında tüm paydaşlar asbest analizi ile ilgili neler yapılması gerektiğini öğrenmektedir. Bu yönetmelik içeriğinde tüm detaylar yer aldığı için uzmanların da sık sık faydalandığı mevzuatlar arasında bulunmaktadır.

Birçok farklı sektörde kullanılan ancak kanserojen etkisi nedeniyle kullanımı son yıllarda yasaklanan asbest maddesi ile ilgili olarak mevcudiyeti sorgulamak, tür olarak tespit etmek ve yapılacak işlem basamaklarını belirlemek amacıyla asbest analizi yapılmaktadır.

Uzmanların koordine ettiği bir çalışma şekli ile asbestin ortamdan uzaklaştırılması, daha sonra kimyasal süreçler ile yok edilmesi tamamen profesyonel ilerlemesi gereken bir süreç olmalıdır. Bu yüzden asbest analizi evresinden yok edilmesine kadarki tüm süreçler deneyimli firmalar ile yürütülmelidir.

Analiz sürecinde katı numune almak için uzmanlar özen göstermektedir. Çünkü numune alma işleminde bile maruziyet söz konusu olabilmektedir.

Hem numune almada hem de sonraki süreçte ortamda asbest var ise çalışanların, bulunanların ve hatta geçici bir süre yer alanların bile dikkatle davranmasına ihtiyaç duyulur. Bu yüzden süreçlerin tamamında uzman desteği ve yetkili firma danışmanlığı, birçok olası problemi önleme açısından çok önem arz etmektedir.

Asbest analizi nasıl yapılır ile ilgili olarak süreçlerde yer alan ve görev alan herkesin bilmesi gereken noktalar bulunmaktadır. Ortamdaki asbest varlığını tespit etmek üzere ilk adım atılır.

Asbestin olup olmadığı alınan numuneler ile test edilir. Piyasada ve sektörde en fazla kullanılan asbest türlerinden hangisinin olduğu anlaşılmak üzere laboratuarda deney yapılır. Aktinolit, tremolit, antofillit, amosit, krokidolit ve krizotil türlerinden hangisinin yer aldığı analiz ile tespit edilerek,  söküm işlemi için çalışmalar başlatılır.

Özellikle kentsel dönüşüm süreçlerinde bina yıkımından önce asbest varlığı araştırılmaktadır. Yıkım sırasında çalışanların asbeste maruziyetlerinin engellenmesi amacıyla analiz yapılır. Asbestin tamamı ortamdan ayıklandıktan sonra binanın genel yıkımına başlanır ki en sağlıklı yöntem de budur. Bu aşamalardan önce analizin yetkili bir firma ile yapılması, uzmanların görev alması, çalışanların ilgili eğitimlerden geçirilmesi üzerinde önemle durulmalıdır.

Asbest envanter raporu bu aşamada elde edilen ve analiz sonucunda hangi tür asbest var olduğu ortaya çıkan rapordur. Analiz ile iç içe şekilde yapılan bu raporlandırma süreci laboratuar ortamında elde edilecek sonuçla nihayete ermektedir.

Analiz de belirli uluslar arası standartlara göre yapılmaktadır. Dünya genelinde kullanılan standart analiz metotları ülkemizde de uygulanmaktadır. Akredite edilen kuruluşlar bu analizleri profesyonel olarak yaparak onaylı şekilde teslim etmektedir. Asbest lifi sayımı yapılarak gerekli analizler elde edilmektedir.

Asbest analizi yapan firmalar gerekli lisansları Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından alan ve bu alanda yetkili addedilen firmalardır. Bünyelerinde yer alan asbest söküm uzmanları ve iş güvenliği uzmanları ile laboratuar teknisyenleri, asbest analizi konusunda yetkindir. Laboratuar sonucuna göre uğraşılacak asbest türü ortaya çıkar ve gerekli hazırlıklar söküm işlemi için başlatılır. Elbette bu işlemi talep eden işveren veya ilgili kurum ile kuruluşlar adına danışmanlık firmaları izin almalıdır. İl müdürlüklerinden alınan izinlere göre çalışmalara başlamak üzere yetki elde edilmiş olur.

Yüzlerce çalışma alanında kullanılan, zararları bilinen ancak kullanımı konusunda alternatif üretilemeyen lifli asbest maddesi, yasaklandığı süreden itibaren önceki yıllarda kullanım alanlarında varlığını sürdürmektedir. Bu yüzden eğer inşaat ve yalıtım sektöründe iseniz, binanız veya çalışmanız gereken yapı 2010 yılından önce inşa edilmişse, kuvvetle muhtemeldir ki asbest bulunur. Bu tespit asbest envanter raporu ve analizi ile mümkündür.

Asbest analizi yapılıp, binadaki mevcudiyet ile asbestin türü tespit edildikten sonra gerekli yasal süreç başlatılarak izinler alınır. Şu an itibariyle kullanımı da üretimi de yasak olmasına rağmen, ülkemizdeki uçak, gemi, makine ve otomobil sanayilerinde daha önceden kullanılmış olduğu için dikkatli olunmasında fayda görülmektedir. Yıkılacak, parçalanacak makine veya araçlardaki asbest varlığı önce yapılacak bir analiz ile tespit edilmeye çalışılarak, daha güvenli bir ortam oluşturulmaya gayret edilmelidir.