Asbest, uzun, ince liflerden doğal olarak oluşan bir grup mineraldir. Bu lifler ısıya dayanıklı ve mükemmel yalıtım özelliklerine sahip olmasıyla bilinmektedir. Ancak asbest, kimyasal bileşimi ve fiziksel özellikleri nedeniyle insan sağlığı açısından da oldukça tehlikelidir.

Asbest mineralleri kimyasal olarak silisyum ve oksijen atomlarından oluşan silikat mineral grubuna aittir. Asbest minerallerinin en yaygın türleri arasında krizotil (beyaz asbest), amosit (kahverengi asbest) ve krosidolit (mavi asbest) bulunur. Yapısal olarak asbest lifleri, rahatsız edildiklerinde kolayca havaya karışabilen mikroskobik fibrillerden oluşmaktadır.

Asbest liflerine uzun süre maruz kalmak, akciğer dokusunda iltihaplanma ve yara izine neden olabilmektedir, bu da asbestoz olarak bilinen ilerleyici ve geri dönüşü olmayan bir akciğer rahatsızlığına neden olmaktadır. Semptomlar nefes darlığı, öksürük ve kalıcı akciğer hasarını içermektedir.

Asbest liflerinin solunması akciğer kanserine yakalanma riskini önemli ölçüde artırmaktadır. Asbest liflerinin kanserojen özellikleri, akciğer hücrelerinde genetik mutasyonlara neden olabilir ve bu da kanserli tümörlerin kontrolsüz büyümesine yol açabilmektedir.

Asbeste maruz kalmak, akciğerlerin, karın veya kalbin iç yüzeyini etkileyen nadir ve agresif bir kanser olan mezotelyoma'nın birincil nedenidir. Mezotelyoma uzun bir latent periyoda sahiptir, genellikle ilk asbest maruziyetinden on yıllar sonra gelişir ve kötü prognoz taşımaktadır.

Asbest Neden Zararlı?

Asbeste uzun süre maruz kalmak akciğer kanserine yakalanma riskini önemli ölçüde yükseltmektedir. Asbest lifleri akciğer dokusunu tahriş ederek kanserli hücrelerin kontrolsüz büyümesine yol açabilecek genetik mutasyonlara neden olmaktadır. Asbeste bağlı akciğer kanserinin belirtileri arasında inatçı öksürük, göğüs ağrısı, ses kısıklığı ve yutma güçlüğü yer almaktadır

Mezotelyoma, öncelikle akciğerleri (plevral mezotelyoma), karnı (peritoneal mezotelyoma) veya kalbi (perikardiyal mezotelyoma) etkileyen nadir ve agresif bir kanser türüdür. Asbest maruziyeti, göğüs ağrısı, nefes darlığı, karın şişliği ve açıklanamayan kilo kaybı gibi semptomlarla birlikte mezotelyoma'nın ana sebebidir. Mezotelyoma sıklıkla ileri evrede teşhis edildiğinden ve tedavisi zor olduğundan prognozu kötüdür.

Asbeste maruz kalmak aynı zamanda akciğerleri çevreleyen zar olan plevrada kanserli olmayan hastalıklara da yol açmaktadır. Bu koşullar plevral plakları (plevral astar üzerinde kalınlaşmış alanlar), plevral efüzyonu (plevranın katmanları arasında sıvı birikmesi) ve plevral kalınlaşmayı (plevral astarın skarlaşması) içerir. Bu koşullar kendi başlarına yaşamı tehdit edici olmasa da rahatsızlığa neden olabilir ve akciğer fonksiyonlarını bozmaktadır.

Akciğer kanseri ve mezotelyoma'ya ek olarak, asbest maruziyeti yumurtalık kanseri, gırtlak kanseri ve mide-bağırsak kanserleri de dahil olmak üzere diğer kanserlerin riskinde artışla ilişkilendirilmiştir.

Asbest Vücuda Nasıl Girer?

Asbestin tehlikesi lifli yapısında ve mikroskobik boyutunda yatmaktadır. Yenileme veya yıkım çalışmaları sırasında asbest içeren malzemeler hasar gördüğünde veya bozulduğunda, mikroskobik asbest lifleri havaya salınabilir ve yakındaki kişiler tarafından solunabilir veya yutulabilir. Bu küçük lifler solunduğunda akciğerlere ve diğer organlara yerleşerek çeşitli ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.

Asbest, solunduğunda veya yutulduğunda ciddi sağlık sorunlarına neden olabilen mikroskobik lifleri nedeniyle zararlıdır. Asbest lifleri küçük ve keskin olduğundan kolayca solunabilir. Bu lifler solunduğunda akciğerlere yerleşebilir ve zamanla iltihaplanma ve yara izine yol açabilir. Bu durum asbestoz olarak bilinir ve nefes alma güçlükleri, öksürük, göğüste sıkışma ve sonuçta solunum yetmezliği ile sonuçlanır.

Asbeste maruz kalma akciğer fonksiyonunu bozabilen ve göğüs ağrısına ve nefes alma güçlüklerine neden olabilen plevral plaklar, kalınlaşma ve efüzyon gibi kanserli olmayan plevral hastalıklara da neden olabilir.

Asbest ile ilgili çalışmalarda çevre danışmanlık firmaları ile iletişime geçmek, önlem alınması için gerekli adımları atmak ve kesinlikle iş güvenliği ilkelerine uygun olacak şekilde asbest söküm uzmanı ile çalışmak hayati önem arz etmektedir.